Κωνσταντίνος Σακελλαρίδης - Θετταλομάγνης
Αφοί Σακελλαρίδη
Αγιολαυρεντίτες
Τα δύο αδέλφια Κων-νος και Γεώργιος Σακελλαρίδη, κατάγονταν από το διπλανό μας πηλιορείτικο χωριό του Αγίου Λαυρεντίου. Είναι οι γνωστοί «Θετταλομάγνητες», ιδρυτές κι εκδότες της εφημερίδας «ΘΕΣΣΑΛΙΑ». Ο πιο μεγάλος ήταν ο Κων-νος, με πλούσια μόρφωση και δράση στη σχετικά μικρή ζωή του. Σήμερα θα ασχοληθούμε μ’ αυτόν που είναι και σπουδαιότερος.
Γέννημα θρέμμα του Αγίου Λαυρεντίου υπήρξε ο Κωνσταντίνος Σακελλαρίδης ή Θετταλομάγνης, όπως υπέγραφε κι έμεινε γνωστός. Ήρθε στη ζωή το 1839. Πατέρας του ήταν ο ονομαστός βιολιστής και μουσικός Ιωάννης Σακελλάριος(*) το γένος Μουζλή, με καταγωγή από το Βελεστίνο. Μητέρα του ήταν η Ελένη Μητρομάρα από το Σούλι. Στα 1855 ο θείος του πατέρα του Ιωάννης Σακελλάριος Φεραίος, που ήταν ανηψιός του Πατριάρχη Κων-λεως Συναίου Κωνσταντίνου, τον έφερε στην Αθήνα όπου και φοίτησε μαζί με τον αδελφό του Γεώργιο, στο Σχολαρχείο και στο Γυμνάσιο του Βαρβακείου. Το 1858 προσκλήθηκε από τον Πατριάρχη Κωνσταντίνο στο νησί Πρώτη, όπου και πήγε, Εκεί γράφτηκε στη Σχολή του Γένους στο Φανάρι. Την επόμενη όμως χρονιά πεθαίνει ο Κωνσταντίνος και αναγκάζεται να έρθει πάλι στην Αθήνα. Στη συνέχεια σπούδασε στο Εθνικό πανεπιστήμιο Αθηνών ιατρική και φιλολογία και ακολούθησε αρχικά το επάγγελμα του Σχολάρχη σε διάφορα σχολεία της ελληνικής επαρχίας. Όμως άφησε τη διδασκαλία και ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία. Υπήρξε ο ιδρυτής της εφημερίδας «ΘΕΣΣΑΛΙΑ», που αρχικά εκδιδόταν στην Αθήνα και δόκιμος δημοσιογράφος της. Μετά αυτή μεταφέρθηκε από τον αδελφό του Γεώργιο, στο Βόλο.
Ο Κων-νος Σακελλαρίδης είχε σπουδάσει και τη μουσική όπου και διακρίθηκε ως μουσικός- μουσικολόγος.
Υπήρξε επίσης κατανυκτικότατος ψάλτης, που μετέδιδε τη γνήσια εκκλησιαστική τάξη και το Πατριαρχικό ύφος και μάλιστα ανέδειξε πολλούς συνεχιστές της ψαλτικής του τέχνης.Επισκεπτόταν συχνά το χωριό του ψάλλοντας και διδάσκοντας το ύφος του, σ’ ένα χωριό που είχε φήμη στην ψαλτική τέχνη.
Στην Κωνσταντινούπολη όταν βρισκόταν, συγχοροστάτησε ως δομέστικος (=τίτλος στον επικεφαλής χορού ιεροψαλτών) του πρωτοψάλτη της Μεγ. Εκκλησίας Γεωργίου Βιολάκη, στον ιερό ναό του Αγίου Ιωάννου των Χίων, στο Γαλατά. Έψαλε κατανυκτικά, βυζαντινά και «μετά θαυμασίου εκκλησιαστικού ύφους».
Ο Κων. Σακελλαρίδης πέρασε ως δάσκαλος της Ψαλτικής κι απ’ τα Ιεροσόλυμα, όπου δίδαξε τη νέα μέθοδο Σημειογραφίας, πιθανόν και της παλιότερης, αφού γνωρίζοντάς την ήταν εξηγητής της.
Συγχρόνως με την εκπαίδευση αρχικά και τη δημοσιογραφία μετά, υπήρξε και συγγραφέας διάφορων «περί μουσικής» πραγματειών. Εκεί υπερασπιζόταν και αποδείκνυε τη συνέχεια της μουσικής μας παράδοσης σε εποχή που η βυζαντινή μουσική δεχόταν μεγάλες επιρροές από την ευρωπαϊκή. Είχε μάλιστα γράψει σχετικά και το «Θεωρητικόν-Κλείς της εκκλησιαστικής μουσικής» που δεν εκδόθηκε. Εξέδωσε όμως το ″Νέον Αναστασιματάριον κατά Πέτρου του Πελοποννήσιου, εντολή της Μ. Εκκλησίας εκπονηθέν κατά το πρωτότυπον υπό των διδασκάλων της Πατριαρχικής Σχολής και εγκριθέν υπό της Μ. Εκκλησίας″, Εν Αθήναις, Εκδότης Σπυρίδων Κουσουλίνος, 1890. Εξέδωσε επίσης σε εξήντα χιλιάδες αντίτυπα, βελτιωμένη τη φυλλάδα του βίου του Αγίου Αποστόλου του νέου, η οποία διαμέσου του Ζωσιμά Εσφιγμενίτη και του Δημητρίου Κοντογιάννη διαδόθηκε σε Ήπειρο, Μακεδονία, Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου. (ΕΔΩ) Στο “Ημερολόγιον Η ΦΗΜΗ-1888” του Ζωσιμά (ΕΔΩ), υπάρχει μια αναλυτική παρουσίαση της Αιγύπτου από 50 σελίδες (παρακάτω ενδεικτικά η πρώτη σελίδα για να δούμε τη γραφή του):
Στα συγγραφικά του έργα περιλαμβάνεται και η «Ακολουθία του Ιωάννου Δαμασκηνού» 1888, με την ευκαιρία επετειακής γιορτής του Εκκλησιαστικού Μουσικού Συλλόγου, όταν προήδρευε ο ίδιος. Επίσης διετέλεσε πρόεδρος του Μουσικού Συλλόγου και πρόεδρος και εισηγητής της Επιτροπής των Ελλανοδικών επί των ελληνικών μουσικών έργων που σταλθήκανε κατά τη Δ’ Ολυμπιάδα. Τότε από μέρους των μουσικών συναδέλφων του σύνταξε πολυσέλιδη «εμβριθεστάτην Κριτικήν Έκθεσιν», που κι αυτή δεν εκδόθηκε. Συνέθεσε αρκετούς εκκλησιαστικούς ύμνους, και «ήρμοσεν εις Εθνικάς Δημώδεις Μελωδίας» το Θούριο του Ρήγα.
Ύμνος στο βασιλιά του Σακελλαρίδη (Εν Βόλω 34-35)
Στην πρώτη επέτειο της απελευθέρωσης του Βόλου το1882, έβγαλε ενθουσιώδη πατριωτικό και μακροσκελή λόγο στην Εμπορική Λέσχη Βόλου, που ενθουσίασε τους πάντες. Ήταν φαίνεται μεταξύ των άλλων και δεινός ρήτορας! Στο γάμο του τότε διαδόχου Κων-νου με τη Σοφία στα Ανάκτορα το 1889, έψαλε ως χοράρχης! Ήταν ακόμη πολύ θεοσεβούμενος, γι’ αυτό και στις γιορτές δεν εξέδιδε την εφημερίδα του.
Στην επανάσταση του 1878 στο Πήλιο, έδρασε έντονα. Αρχικά στις 6 Αυγούστου 1867 με το Μητροπολίτη Δημητριάδος Γρηγόριο στο σπίτι του Νικ. Τσοποτού και με τον Ν. Τσάμη μύησε πολλούς Πηλιορείτες, αλλά και ανθρώπους του κάμπου. Μετά αυτός μαζί με άλλους στη Σουρβιά στις 6 Δεκεμβρίου 1877, κήρυξε την Επανάσταση που στη συνέχεια γενικεύτηκε. Μόλις ξεκίνησε ο αγώνας, αυτός ξεσήκωσε το χωριό του και μαζί με τους επαναστάτες πέρασαν στη Δράκια κι οχυρώθηκαν στην Αλυκόπετρα. Στην Προσωρινή Κυβέρνηση που συγκροτήθηκε με πρόεδρο τον Ιερώνυμο Κασσαβέτη, ήταν εκλεγμένος γενικός Γραμματέας.
Μ’ αυτήν την ιδιότητα ο Κων-νος Σακελλαρίδης, πέρασε κι απ’ τα Λεχώνια που είχε πολλούς φίλους και συγγενείς. Δεν κατάφερε όμως να ξεσηκώσει ως δραστήριος κατηχητής τους Λεχωνίτες, που έδειξαν αρχικά απροθυμία για Επανάσταση. Μετά και για τέσσερις μήνες που κράτησε ο ξεσηκωμός, μπήκαν στον αγώνα με αρχηγό το Φίλιππο Παπαδιά.
Αργότερα, πάλι μέλος της επαναστατικής Κυβέρνησης ήταν απεσταλμένος στην Αγιά για να βοηθήσει στην εξάπλωση της Επανάστασης. Υπήρξε ο νους και η ψυχή αυτού του πηλιορείτικου αγώνα.
Το τέλος του, ήταν κάτω από άσχημες συνθήκες και από εγκληματική ενέργεια στην Αθήνα, όπου ζούσε. Στις 13/7/1890 τη νύχτα επιστρέφοντας στο σπίτι της αγιολαυρεντίτικης οικογένειας Τσαούση όπου έμενε οικότροφος, και μετά το φαγητό του σε κάποιο ξενοδοχείο, έπεσε πάνω σε έναν καυγά στο Πολύγωνο, κοντά στη γέφυρα Πατησίων. Πηγαίνοντας να τους δει ή να τους χωρίσει, του επιτέθηκαν και τον χτύπησαν στο κεφάλι με μαγκούρες. Αυτός τραυματισμένος φτάνοντας δύσκολα στο σπίτι, ξάπλωσε στο δωμάτιό του. Την επομένη ήταν αναίσθητος από διάσειση. Τρεις γιατροί τον περιποιήθηκαν, αλλά η κατάστασή του ήταν μη αναστρέψιμη. Πέθανε στις 20/7/1890 άδικα, σε ηλικία 51 ετών, μην μπορώντας να δώσει πληροφορίες για τους δράστες, που παρέμειναν άγνωστοι.
Γεώργιος Σακελλαρίδης
Αδελφός του Κωνσταντίνου, ο Γεώργιος Σακελλαρίδης, γεννήθηκε στον Αϊ-Λαυρέντη στις 6 Ιανουαρίου 1840. Τα παιδικά του χρόνια δεν παρουσιάζουν κανένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αρχικά πήγε σχολείο στη Ζαγορά και στην Πορταριά, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Όπως λέει ο ίδιος, είχε δασκάλους τους Κ. Παπαζώη, Π. Πετρουτσόπουλο, Κ. Γκλάβατο, Κ.& Ι. Ζαμανούδη, Δ. Φυτάδη και τον ηπειρώτη Χριστοδούλο Τσιμαρίδη, που πολέμησε στα 1854 στη Θεσσαλία. Για τον τελευταίο μάλιστα είχε γράψει και επιτύμβια επιγραφή. Παρόλο που υπολειπόταν σε μόρφωση από τον μεγαλύτερο κατά έξι χρόνια αδελφό του, πήγαν στην Αθήνα το 1854 και μετά στην Κων-πόλη ως το 1858 που πήγε στο εκεί Σχολαρχείο. Φοίτησε για έξι χρόνια, μένοντας κοντά στον Πατριάρχη Κωνσταντίνο, θείο του πατέρα του Ιωάννη Σακελλάριου. Μετά το θάνατο του Πατριάρχη, πάλι με τον αδελφό του επέστρεψαν στην Αθήνα. Εκεί έμενε κοντά στο θείο του Ιωάννη Σακελλάριου –Φεραίου. Πήρε μέρος μαζί με τον αδελφό του στην ένοπλη σύρραξη, στο κίνημα του Επαμεινώνδα Δεληγιώργη στα 1862, κατά την έκπτωση του Όθωνα. (Εκεί συμμετείχε και ο δήμαρχος Πειραιά Δ. Καλλιφρονάς, που τότε τον συνέλαβαν. Ο Πηλιορείτης Θεόδωρος Αφεντούλης τον ελευθέρωσε και τον έστειλε στην Πορταριά, στο σπίτι του Αναγνώστη Ριζοδήμου). Υπηρέτησε στρατιώτης ως λοχίας του ιππικού. Την επόμενη χρονιά έρχεται στο Βόλο και το 1864 νοικιάζει τα μαγαζιά του Λεχωνίτη οθωμανού Χουσεΐν εφέντη Κερασισμάν, στην αγορά των Παλαιών. Εκεί ασχολείται με το εμπόριο σύκων, λαδιού, ελιών και ζάχαρης. Μάλιστα κάνει χοντρική πώληση (κανταριάτικα) στους αγωγιάτες και μπακάληδες. Όμως στα 1867 διώκεται και εξορίζεται στη Λαμία, γιατί δεν φωταγώγησε το μαγαζί του, στη γιορτή του Σουλτάνου. Μετά σε συνεννόηση με τον Ιωάννη Καρτάλη πηγαίνουν στην Κρήτη να πολεμήσουν στην εκεί επανάσταση. Έφτασαν εκεί και ο Γεώργιος πήρε μέρος σε λίγες μάχες. Επανήλθε όμως στην Αθήνα μέσω της Σύρου, επειδή είχε πρόβλημα με την όρασή του. Το 1870 επιστρέφει στον Άγιο Λαυρέντη και μαζί με άλλους συγχωριανούς του, αλλά και τη βοήθεια του δεσπότη Δημητριάδος Γρηγορίου (Φουρτουνιάδη), εργάστηκε για τη διατήρηση της κοινοτικής περιουσίας προς όφελος των κατοίκων κι όχι των Τούρκων. Έτσι βοήθησε στη δημιουργία σχολικής επιτροπής που οικοδόμησε σχολεία και διόρισε δασκάλους, έκτισε βρύσες κλπ.
Στα 1878 παίρνει μέρος μαζί με τον αδελφό του Κων-νο -που ήταν Γεν. Γραμματέας της Επαναστατικής Επιτροπής- στην πηλιορείτικη Εξέγερση, όπου βοήθησε πολύ στην οργάνωσή της, φλεγόμενος από ένθερμο πατριωτικό ζήλο. Ήταν αστυνόμος και επιμελητής στα χωριά του δυτικού Πηλίου Ο Βαγ. Σκουβαράς αναφέρει δύο περιστατικά της εποχής: -Όταν ξέσπασε η Επανάσταση, στα Λεχώνια οι επαναστάτες άρχισαν να καίνε τις περιουσίες των πλούσιων Λεχωνιτών, Παν. Πατάκη και Χρ. Χριστοδούλου, επειδή τους μισούσαν. Ο αστυνόμος Σακελλαρίδης βρισκόμενος με την ομάδα του στο Καραμπάσι, έτρεξε στα Λεχώνια και με πειθώ κατάφερε να τους αποτρέψει ηρεμώντας τους και εξηγώντας τους τα ιδανικά εκείνης της εξέγερσης. -Όταν πάλι κάποιοι Ανωβολιώτες πρόδιναν τις επαναστατικές κινήσεις, ο αστυνόμος Σακελλαρίδης πήρε εντολή από την Προσωρινή Επαναστατική Κυβέρνηση να τους συλλάβει. Αναζητώντας τους, τους βρήκε φιλοξενούμενους του γαμπρού του Τσίρου, στο Καραμπάσι. Φτάνοντας εκεί, αυτοί είχαν φύγει στο Βόλο και δεν πιάστηκαν. Έπιασε όμως το γαμπρό του και τον έστειλε στη Μακρινίτσα για ανάκριση! Με το τέλος της άτυχης Επανάστασης και την προσάρτηση της Θεσσαλίας, ο Γεώργιος ασχολείται με τη δημοσιογραφία. Πάλι μαζί με τον αδελφό του, ήταν οι εκδότες της εφημερίδας ΘΕΣΣΑΛΙΑ, αρχικά στην Αθήνα και μετά στο Βόλο. Στα 1890 πεθαίνοντας ο Κων-νος, έφυγε για την Αίγυπτο, κοντά στο φίλο του Ιωάννη Καρτάλη, όπου έμεινε ως τα 1905 με διακοπές. Εκεί στην Αλεξάνδρεια έγραφε άρθρα σε ημερολόγια, περιοδικά και εφημερίδες, υπογράφοντας με το όνομά του κι όχι ως “Θετταλομάγνης”, τίτλο που είχε πάρει κληρονομικά από τον αδελφό του. Στο Βόλο επίσης για μικρό διάστημα, κυκλοφόρησε και την παρακάτω εφημερίδα:
Για πολλά χρόνια (1870-1929) αρθρογραφούσε συνεχώς, ως δημοσιογράφος, όπως λέει ο ίδιος. Αυτό δείχνει και η έκδοση άλλης βραχύβιας εφημερίδας με τίτλο ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΙΣ:
Ο Ζαγοριανός Απόστολος Κωνσταντινίδης (Πήλιος Ζάγρας) τον σκιαγραφεί γράφοντας στο “ΟΙ ΠΗΛΙΟΡΕΙΤΑΙ ΕΝ ΑΙΓΥΠΤΩ”. Το ίδιο ακριβώς κείμενο υπάρχει και στη ΘΕΣΣΑΛΙΑ της 30ης Αυγούστου 1936, όπου εκεί σε συνέχειες υπάρχουν στοιχεία για όλους/ες τους/τις Πηλιορείτες/ισσες ανθρώπους των γραμμάτων στην Αίγυπτο:
Ο δημοσιογράφος Άθως Τριγκώνης στην «ΛΑΪΚΗ ΦΩΝΗ» έγραφε γι’ αυτόν (μέσω σχολίου για τον αδελφό του) :
Υπήρξε συλλέκτης πολύτιμου ιστορικού υλικού αναφορικά με την ιστορία και τη λαογραφία του Αγίου Λαυρεντίου, υλικό το οποίο έχει δυστυχώς απωλεσθεί. Ωστόσο ο Βαγ. Σκουβαράς, συχνά μας παραπέμπει σε σημειώματα του Γ.Σακελλαρίδη. Σε σχέση με τον αδελφό του ήταν κατώτερης μόρφωσης, αλλά πολυγραφότατος. Κάποιος τον χαρακτηρίζει «επαρχιώτη λόγιο με αριστοκρατική φυσιογνωμία». Ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ στη νεκρολογία στις 14-2-1931, γράφει:
Ακόμα και στην Αίγυπτο όπου διέμενε για μεγάλο χρονικό διάστημα, εξέδιδε διάφορα περιοδικά και αρθρογραφούσε επίσης σε εφημερίδες της παροικίας.
Ερχόμενος στο Βόλο εργάζεται στη ΘΕΣΣΑΛΙΑ που είναι καινούρια και καμιά σχέση δεν έχει με την παλιά έκδοση, που την έχει ο φίλος του Καραμπασιώτης Δημοσθένης Ρίζος. Λίγα χρόνια αργότερα ο Ρίζος φεύγει στην ελεύθερη Θεσσαλονίκη, όπου εκδίδει την εφημερίδα ΤΟ ΦΩΣ. Εκεί τον ακολουθεί κι ο Γεώργιος. Μετά και για κάποια χρόνια επιστρέφει στο Βόλο, ασχολούμενος όπως έλεγε, με τη συγγραφή Θεσσαλικής Ιστορίας.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν φιλοξενούμενος του γνωστού αγωνιστή, δικηγόρου και βουλευτή Σοφοκλή Τριανταφυλλίδη, στη Θεσσαλονίκη όπου και πέθανε πάμφτωχος στα 92 του, στις 12 -2-1931. Στα 1929 και στο ξενοδοχείο της “ΠΟΛΕΩΣ” στο Βόλο, έγραψε τη διαθήκη του. Άφησε τα λίγα υπάρχοντά του σε διάφορους συμπολίτες και μακρινούς συγγενείς του. Στη διαθήκη του επίσης αναφέρει, πως αφήνει την 4τομη Θεσσαλική Ιστορία, την 3τομη Ιστορία της Μακεδονίας, την 3τομη Ιστορία της Αιγύπτου που είχε συγγράψει, μαζί με βιογραφίες 22 Θεσσαλών και άλλα βιβλία του. Επίσης έδωσε και μια Χάρτα του Ρήγα, στο δήμο Παγασών-Βόλου. Εκεί αναφέρει και τις θρησκευτικές και πολιτικές του πεποιθήσεις.
Ήταν φίλος με τον «εθνικώτατον Μητροπολίτην Γερμανό» που τον ασπάζεται στη διαθήκη του. Ο δεσπότης του κάνει μνημόσυνο στις 22-2-1931 στο νεκροταφείο! Τέλος αυτός ήταν ο Γεώρ. Σακελλαρίδης. Αν είχαν εκδοθεί τα έργα του, ίσως σήμερα να ήταν πιο γνωστός στον τόπο μας, από κάποιους άλλους!
Πηγές κειμένου: https://anolehonia.blogspot.com/2014/11/2_26.html
Πηγές Εικόνων: https://anolehonia.blogspot.com/2014/11/2_26.html