Θέση και Τοπογραφία

screenshot 2024-04-18 at 4.34.38 PM

Ελεύθερη Απόδοση στα Νέα Ελληνικά:

Το χωριό “Άγιος Λαυρέντιος” είναι ένα από τα μεγαλύτερα από τα “24 χωριά του Πηλίου” που ανήκουν στην επαρχία Βόλου του Νομού Λάρισας. Βρίσκεται σε απόσταση 3 1/2 ωρών από τον Βόλο προς τα ανατολικά και 1 1/2 ώρα από το λιμανάκι του, την Αγριά, προς τα βορειοανατολικά. Η θέση του είναι ψηλά, προς τις ψηλότερες κορυφές του Πηλίου, 580 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.

Αυτές οι ψηλές κορυφές του βουνού, των οποίων οι προεκτάσεις γεμίζουν όλη τη Χερσόνησο της Μαγνησίας, ξεκινούν από τις δύο ψηλότερες κορυφές του Πηλίου, το Ξεφόρτι (ύψος 1620 μ.) και το Πλησίδι (ύψος 1563 μ.) και έχουν κατεύθυνση ΝΑ, αφήνοντας μεταξύ τους διάφορους φαρδιούς λαιμούς, οι οποίοι χρησιμεύουν ως περάσματα από τη μία πλευρά του βουνού, τη ΝΔ, που κατεβαίνει προς τον Θερμαϊκό κόλπο.

Οι κορυφές που φαίνονται πάνω από τον Άγιο Λαυρέντιο, από ΒΑ προς Α, είναι το Μέγα Λιθάρι (ύψος 1448 μ.), ο Γολγοθάς και το Σχιτσεραῦλι (ύψος 1462 μ.), το οποίο υψώνεται απότομα και με απόκρημνους βράχους σαν πυραμίδα. Έτσι, ο Άγιος Λαυρέντιος είναι χτισμένος στη ΝΔ πλαγιά αυτής της κορυφογραμμής, στο μέσο της απόστασης μεταξύ αυτής και της πεδιάδας των Λεχωνίων, η οποία σχηματίζεται από τους πρόποδες του βουνού μέχρι τον Παγασητικό. Η πλαγιά σε αυτό το σημείο είναι λιγότερο επικλινής, αλλά δεν φτάνει στο να χαρακτηριστεί εδώ ορεινή βαθμίδα. Για αυτόν τον λόγο, τα σπίτια του χωριού βρίσκονται σε διαφορετικό ύψος, φαινόμενα από μακριά σαν να είναι τοποθετημένα αμφιθεατρικά. Έτσι, ενώ τα χαμηλά σπίτια έχουν ύψος 530 μ., τα ψηλότερα έχουν 630 μ. Η ίδια η κεντρική πλατεία του χωριού, η οποία είναι και πλακοστρωμένη, είναι επικλινής, με θέα προς ΝΔ. Έτσι, η θέα από εδώ προς τον Παγασητικό, προς τα βουνά της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας μέχρι την Πίνδο είναι μαγευτική.

Τα νερά αυτής της πλαγιάς συγκεντρώνονται σε δύο ποτάμια, που έχουν πάντα νερό και διαβρέχουν την πεδιάδα των Λεχωνίων στις εκβολές τους. Το δυτικό είναι το ποτάμι Βρύχων (πηγή Δρακείας) και το ανατολικό της Κουφάλας.

Και τα δύο αυτά ποτάμια ρέουν μέσα από βαθιές κοιλάδες, με απότομες όχθες, πολλές φορές ψηλές και απροσπέλαστες. Ο Άγιος Λαυρέντιος βρίσκεται ανάμεσά τους, σε απόσταση ενός χιλιομέτρου σε ευθεία γραμμή προς τον Βρύχωνα και 1 1/2 χιλιόμετρο προς το ποτάμι της Κουφάλας. Τα νερά του χωριού κατεβαίνουν δυτικά προς τον Βρύχωνα, προς τον οποίο είναι στραμμένη και η θέση του. Από το βορειοδυτικό άκρο του χωριού, από το φυσικό εξώστη “Χατζίνη”, όπου οι κάτοικοι συνηθίζουν να κάνουν τον περίπατό τους, απολαμβάνει κανείς την όμορφη θέα της ψηλόκοιλης κοιλάδας του Βρύχωνος. Εκείθεν βλέπει τα παραποτάμια του Βρύχωνος, τον Γόβρη και την Κάλπαρη, τα οποία πρέπει να διαβεί κανείς μέσω κυκλικού μονοπατιού για να φτάσει στο απέναντι χωριό Δράκεια, που βρίσκεται βορειοδυτικά. Άλλωστε, είναι τόσο κοντά, ώστε οι περιπατητές του Αγίου Λαυρεντίου διακρίνουν τους περιπατητές του γειτονικού χωριού.

Πάνω από αυτό υψώνεται η ψηλή κορυφή του Πηλίου, το Πλησίδι, περιτριγυρισμένη από απότομες πλαγιές. Από έναν ψηλό πρόποδό του κρύβεται η θέα προς την Πορταριά και τον Βόλο.

Το χωριό Άγιος Λαυρέντιος πήρε το όνομά του από το μοναστήρι του Αγίου Λαυρεντίου που βρίσκεται πάνω από αυτό, για το οποίο μιλάμε αλλού στην ιστορική μας μελέτη.

Η κοινότητα του Αγίου Λαυρεντίου αποτελούσε παλαιότερα μέρος του Δήμου Νηλείας. Μετά την κατάργηση των Δήμων, αποτελεί πλέον μια αυτοτελή κοινότητα που περιλαμβάνει το χωριό Άγιος Λαυρέντιος και τα Τσιφλίκια.

Λιμάνι της κοινότητας είναι η Αγριά, σε απόσταση περίπου 1 1/2 ώρας. Η έδρα του Ειρηνοδικείου βρίσκεται στα Άνω Λεχώνια και του Αστυνομικού Σταθμού στα Κάτω Λεχώνια.

Προς τα δυτικά βρίσκεται το χωριό Δράκεια, σε απόσταση περίπου 1 ώρας, προς τα νοτιοανατολικά το Καραμπάσι, σε απόσταση περίπου 1 ώρας, τα Άνω Λεχώνια, σε απόσταση περίπου 1 1/2 ώρας, και προς τα νότια τα Κάτω Λεχώνια, σε απόσταση περίπου 1 1/4 ώρας. Έτσι, το χωριό βρίσκεται στο κέντρο των “άνω χωριών”, με τα οποία αποτελούσε παλαιότερα τον Δήμο Νηλείας, ο οποίος ονομαζόταν έτσι από την αρχαία πόλη Νηλεία.


Σωκράτης Βαμβάκος
Ιστορικός – Λαογράφος
(1891 – 1972)

Πρωτότυπο Κείμενο:

Τὸ χωρίον “Αγιος Λαυρέντιος εἶναι ἐκ τῶν μεγαλυτέρων «τῶν 24 χωρίων τοῦ Πηλίου» τὰ ὁποῖα ἀνήκουν εἰς τὴν ἐπαρχίαν Βόλου τοῦ Νομοῦ Λαρίσσης. Κεῖται εἰς ἀπόστασιν 3 1/2 ὡρῶν ἐκ τοῦ Βόλου πρὸς Α. και 1 1/2 ὥραν ἐκ τοῦ ἐπινείου αὐτοῦ ̓Αγριᾶς πρὸς τὰ Β. Α. Ἡ θέσις αὐτοῦ εἶναι ὑψηλή, πρὸς τὰς ὑψηλοτέρας κορυφὰς τοῦ Πηλίου, 580 μέτρα ἐκ τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης.

Αἱ ὑψηλαί αὗται κορυφαὶ τοῦ ὄρους, τῶν ὁποίων αἱ προεκτάσεις πληροῦσιν ὅλην τὴν Χερσόνησον τῆς Μαγνησίας, ἀρχίζουν ἀπὸ τὰς δύο ὑψίστας κορυφὰς τοῦ Πηλίου, τὸ Ξεφόρτι (ύψος 1620 μ.) καὶ τὸ Πλησίδι (ὕψος 1563 μ.) καὶ ἔχουσι διεύ- θυνσιν Ν Α., ἀφίνουσαι μεταξὺ ἑαυτῶν διαφόρους εὐρεῖς αὐχένας, οἱ ὁποῖοι χρησιμεύουν ὡς διαβάσεις ἐκ τῆς μιᾶς πλευρᾶς τοῦ ὄρους, τῆς ΝΔ., ἡ ὁποία καταπίπτει πρὸς τὸν Θερμαϊκόν.

Αἱ κορυφαί, αἱ ὁποῖαι φαίνονται ἄνωθεν τοῦ ̔Αγίου Λαυρεντίου ἐκ ΒΑ.μέχρι Α. εἶναι τὸ Μέγα Λιθάρι (ὕψος 1448 μ.) ὁ Γολγοθᾶς καὶ τὸ Σχιτσεραῦλι (ὕψος 1462 μ.), τὸ ὁποῖον ὑψοῦται ἀποτόμως καὶ μὲ ἀποκρήμνους βράχους ὡς πυραμίς. Οὕτως ὁ ̔́Αγιος Λαυρέντιος εἶνε ἐκτισμένος ἐπὶ τῆς ΝΔ. κλιτύος τῆς κορυφογραμμῆς ταύτης, ἐν τῷ μέσῳ τῆς ἀποστάσεως μεταξὺ ταύτης καὶ τῆς πεδιάδος τῶν Λεχωνίων ἡ ὁποία σχηματίζεται ἀπὸ τῶν προβούνων τοῦ ὄρους μέχρι τοῦ Παγασιτικοῦ. Ἡ κατὰ τὸ μέρος τοῦτο κλιτὺς εἶναι ὀλιγώτερον ἐπικλινής, ἀπέχει ὅμως τοῦ νὰ χαρακτηρισθῇ ἐνταῦθα ὀρεινὴ βαθμίς· διὰ τὸν λόγον τοῦτον αἱ οἰκίαι του χωρίου εὑρίσκονται εἰς διάφορον ὕψος, φαινόμεναι μακρόθεν ὡς κείμεναι ἀμφιθεατρικῶς. Οὕτως, ἐνῷ αἱ κάτω οἰκίαι ἔχουν ύψος 530 μ. αἱ ὑψηλότεραι ἔχουν 630μ. αὐτὴ ἔτι ἡ κεντρική πλατεῖα τοῦ χωρίου, ἡ ὁποία εἶναι καὶ πλακοεστρωμένη, είναι ἐπικλινής, βλέπουσα πρὸς ΝΔ. Οὕτως ἡ ἐντεῦθεν θέα πρὸς τὸν Παγασιτικόν, πρὸς τὰ ὄρη τῆς Στερεάς Ελλάδος και τῆς Θεσσαλίας μέχρι τῆς Πίνδου είνε μαγευτική.

Τῆς κλιτύος ταύτης τὰ ὕδατα συνέρχονται εἰς δύο ποτάμια, ἔχοντα πάντοτε ὕδωρ και διαβρέχοντα πρὸς τὰς ἐκβολὰς τὴν πεδιάδα τῶν Λεχωνίων. Τούτων τὸ δυτικὸν εἶνε τὸ ποτάμιον Βρύχων (κ. τῆς Δρακείας), τὸ δὲ ἀνατολικὸν τῆς Κουφάλας.

Ἑκάτερον τούτων ῥέει διὰ βαθείας κοιλάδος καὶ ἐν μέσῳ ἀποτόμων ὀχθῶν, πολλαχοῦ ὑψηλῶν καὶ ἀπροσπελάσεων. Ἡ θέσις τοῦ ̔Αγίου Λαυρεντίου εἶνε ἐν μέσῳ τούτων, εἰς ἀπόστασιν ἑνὸς χιλιομέτρου κατευθείαν γραμμὴν πρὸς τὸν Βρύχωνα καὶ 1 1/2 χιλιόμετρον πρὸς τὸ τῆς Κουφάλας. Τὰ ὕδατα τοῦ χωρίου κατέρχονται δυτικῶς πρὸς τὸν Βρύχωνα, πρὸς τὸν ὁποῖον εἶνε μᾶλλον καὶ ἡ θέσις ἐστραμμένη. Από τὸ βορειοδυτικὸν ἄκρον τοῦ χωρίου ἐκ τοῦ φυσικοῦ ἐξώστου Χατζίνη, ὅπου συνήθως γίνεται ὁ περίπατος τῶν κατοίκων ἀπολαύει τις τῆς ὡραίας θέας τῆς ἄνω χοανοειδοῦς κοιλάδος τοῦ Βρύχωνος· ἐκεῖθεν βλέπει τις τὰ παραποτάμια τοῦ Βρύχωνος, Γόβρη καὶ Κάλπαρη, τὰ ὁποῖα πρέπει τις νὰ διαβῇ διὰ κυκλικοῦ μονοπατίου ὅπως φθάσῃ εἰς τὸ ἀπέναντι ΒΔ. κείμενον χωρίον Δράκεια, τὸ ὁποῖον ἄλλως τε εἶναι τόσον πλησίον, ὥστε οἱ περιπατηταὶ τοῦ χωρίου τοῦ ̔Αγίου Λαυρεντίου διακρίνουν τοὺς περιπατητὰς τοῦ γειτονικού χωρίου.

 Ἄνωθεν τούτου ὑψοῦται ἡ διὰ ὀξυῶν περιβαλλομένη ὑψηλὴ κορυφὴ τοῦ Πηλίου Πλησίδι, ἐκ τοῦ ὁποίου ὑψηλὸς πρόβουνος ἀποκλείει τὴν θέαν πρὸς τὴν Πορταρίαν καὶ τὸν Βόλον(2).

Τὸ χωρίον ̔́Αγιος Λαυρέντιος ὠνομάσθη ἐκ τῆς ὕπερθεν αὐτοῦ κειμένης μονῆς τοῦ ̔Αγίου Λαυρεντίου ἧς το ἱστορικὸν διαπραγματευόμεθα ἀλλαχοῦ.

Η κοινότης Αγίου Λαυρεντίου ἀπετέλει ἄλλοτε μέρος τοῦ τέως Δήμου Νηλείας· ἤδη καταργηθέντων τῶν Δήμων ἀποτελεῖ ἰδίαν κοινότητα ἀποτελουμένην ἀπὸ τὸ χωρίον Άγιος Λαυρέντιος καὶ ἀπὸ τὰ Τσιφλίκια.

Ἐπίνειον τῆς κοινότητος εἶναι ἡ ̓Αγρία ἀπέχουσα περί τὴν 1 1/2 ὥραν ἡ ἕδρα τοῦ Εἰρηνοδικείου εὑρίσκεται εἰς τὰ ̓́Ανω Λεχώνια, τοῦ δὲ Αστυνομικού Σταθμοῦ εἰς τα Κάτω Λεχώνια.

Πρὸς Δ. κεῖται τὸ χωρίον Δράκεια περὶ τὴν 1 ώραν πρὸς ΝΑ τὸ Καραμπάσιον περὶ τὴν 1, ὥραν πρὸς ΝΑ. τὰ Ανω Λεχώνια περὶ τὴν 1 1/2 ώραν, καὶ πρὸς Ν. τὰ Κάτω Λεχώνια περὶ τὴν 1 1/4 τῆς ὥρας· οὕτω τὸ χωρίον εὑρίσκεται εἰς τὸ μέσον τῶν ἄνω χωρίων μετὰ τῶν ὁποίων ἄλλοτε ἀπετέλει τὸν Δῆμον Νηλείας, ὀνομαζόμενον οὕτως ἐκ τῆς ἀρχαίας πόλεως Νηλεία